Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
មុខ	muk	1. face, front 2. in front of 3. type, kind, variety 4. dish, kind of food 5. head, chief, chairman, president 6. mouth or opening of a stream 7. (sharp) edge (of a knife blade)	87/52

Link to overview page
Link to dictionary

Making suggestions in which the speaker is included — Dialogue 2

ជិះរថយន្តតាមផ្លូវ
វិចិត្រ៖ ពេលដល់ហ្គារ៉ាស់សាំងមុខហ្នឹង ខ្ញុំសុំចូលចាក់សាំងតិចសិនណា។
ផារី៖ មានអី។ ស្តុបខាងមុខ ហ្នឹងមែន?
វិចិត្រ៖ ហ្នឹងហើយ។ ចូលតាម៉ាភ្លែតអេ៎។

Expressing love — Song lyrics

បទចម្រៀង កំពង់ធំជំរុំចិត្ត
នេះគឺសំណាងយ៉ាងចំណាន ដែលវាសនាបាននាំឲ្យរូបខ្ញុំ ចាប់ចិត្តគិតផ្សងបំណងលើមុំ ឱកំពង់ធំថ្លើមជីវិត។
រៀមសូមសច្ចាចំពោះមុខអើយ មានភ្នំសន្ទុកជាសាក្សី បើខ្ញុំមិនស្មោះចំពោះស្រី សូមអ្នកប្រល័យខ្ញុំចោលទៅ។

Expressing likes 1 — Cultural note

មនុស្សជាច្រើនដឹងថាម្ហូបរបស់ជនជាតិថៃភាគច្រើនមានរសជាតិហឹរ។ ប្រទេសថៃនិងប្រទេសកម្ពុជាមានវប្បធម៌ស្រដៀងគ្នាមួយចំនួន ប៉ុន្តែ ម្ហូបរបស់ជនជាតិខ្មែរមិនមានរសជាតិហឹរដូចប្រទេសថៃទេ។ ម្ហូបខ្មែរមានរសជាតិរៀងផ្អែម ហើយខ្មែរមានបង្អែមជាច្រើនមុខនិងប្លែកៗពីគ្នា។

Accepting direction — Cultural note

ចាស់ប្រើក្មេង ជារឿងធម្មតា ហើយការធ្វើតាមសំដីមនុស្សចាស់ជាសុជីវធម៌ ប៉ុន្តែពេលខ្លះ នៅពេលក្មេងនោះមិនចង់ធ្វើ គេធ្វើដែរតែដោយបញ្ចេញទឹកមុខមិនពេញចិត្ត។ ឃើញទឹកមុខបែបនោះ អ្នកប្រើអាចនឹងនិយាយថា “គ្រាន់តែប្រើប៉ុណ្ណឹងសោះ មុខឡើងក្រញូវ / មុខមើលមិនបាន”។

Accepting direction — Dialogue 2

វុទ្ធី៖ បង មានអីឲ្យខ្ញុំជួយអេ៎?
សុភ័ក្រ៖ អូ៎ វុទ្ធី កំពុងតែរកមុខ។ វុទ្ធី ជួយយកក្រដាសនេះទៅព្រីនផងបានអេ៎? យក ១០០ ច្បាប់។
វុទ្ធី៖ យក ១០០ ច្បាប់អ៎បង?
សុភ័ក្រ៖ ហ្នឹងហើយ សុំលឿនតិចណា។
វុទ្ធី៖ បាទ បង ប្រហែល ១៥ នាទីអីហើយៗ។

Lying — Additional dialogue 2

តាមទាន់ជាន់កែង
ប្រធាន៖ ធារី ឥឡូវប្រាប់បងតាមត្រង់មើល។ រឿងពិតវាម៉េច?
ធារី៖ ខ្ញុំប្រាប់បងហើយៗតាស។ ដូចខ្ញុំប្រាប់បងអីចឹង។
ប្រធាន៖ អូនឯងកុហកឲ្យសមតិចទៅ។ ភស្តុតាងនៅនឹងមុខហើយ ប្រុងកុហកដល់ពេលណាទៀត? បើមិនចង់ឲ្យគេដឹង កុំធ្វើ។

Talking about the taste of food 2 — Cultural note

នៅពេលមនុស្សម្នាក់មានអាហារដែលខ្លួនចូលចិត្តញ៉ាំតិចមុខ ហើយមិនព្រមញ៉ាំអ្វីដែលខ្លួនមិនចូលចិត្តសោះ ខ្មែរប្រើពាក្យថា “រើសម្ហូប”។ ភាសាសាមញ្ញហៅថា “ស៊ីរើស”។ នៅពេលអ្នកឮឃ្លាខាងក្រោម តើអ្នកដឹងថាជនជាតិខ្មែរកំពុងនិយាយលេងសើចទេ?
១ ស៊ីរើស មិនមែនរើសស៊ីទេណា
២ ស្រួលចិញ្ចឹមមែន!

Expressing dislikes 2A — Additional dialogue

បូរ៉ា៖ តារា ទៅណាហ្នឹង?
តារា៖ ទៅបណ្ណាល័យ។ ទំនេរអត់? តស់ ទៅអានសៀវភៅជាមួយគ្នា។
បូរ៉ា៖ មុខខ្ញុំនឹងអានសៀវភៅ? ខ្ជិលអា៎។
តារា៖ ថី?
បូរ៉ា៖ មិនមែនថាមិនចូលចិត្តទេ។ ចូលចិត្តអានដែរ តែពិបាកត្រង់ ឆាប់ងងុយដេក។
តារា៖ មកពីមិនទាន់ទម្លាប់។ ទៅអត់?
បូរ៉ា៖ ទៅក៏ទៅ។

Grilled Fish (Sakanan) — 00 Introduction

សួស្ដី ដែលនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងនឹងនិយាយអំពីការញ៉ាំត្រីអាំង។ អញ្ចឹងការញ៉ាំត្រីអាំង ដែលជាទូទៅ ត្រីគឺមានច្រើនប្រភេទ ហើយត្រីគឺយើងអាចធ្វើជាមុខម្ហូបបានយ៉ាងច្រើនផងដែរ ដែលនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា យើងអាចយកត្រីមក ជាទូទៅយើងយកត្រីមកអាំង ឬក៏មកចៀន ទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្ត និងទៅតាមអ្វីដែលយើងចង់ញ៉ាំ។

Expressing sorrow — Dialogue 1

បាត់បង់សត្វចិញ្ចឹម
ចរណៃ៖ ផានិត ម៉េចហ្នឹង? មុខស្រពោនម៉េះ?
ផានិត៖ ខ្ញុំនឹកឆ្មាខ្ញុំ។ វាទើបតែងាប់ទៅម៉ានង៉ៃមុនហ្នឹង។ ពេលអត់ពីវាទៅ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាអផ្សុកមែនទែន ព្រោះធ្លាប់លេងជាមួយវារហូត។ បើដឹងថាចិញ្ចឹមសត្វ ត្រូវពិបាកចិត្តខ្លាំងពេលវាងាប់ទៅអីចឹង ខ្ញុំអត់ចិញ្ចឹមទេ។ ឈប់ចិញ្ចឹមសត្វអីទាំងអស់ម៉ងចាប់ពីង៉ៃនេះតទៅ។

Lying — Dialogue 2

ប្រធាន៖ វិច្ឆិកា អូនឯងផ្ញើឯកសារតាមអ៊ីម៉ែលទៅឲ្យភ្ញៀវម្សិលមិញនៅ?
វិច្ឆិកា៖ ភ្ញៀវម្សិលមិញអ៎បង? ខ្ញុំផ្ញើទៅហើយតាស។
ប្រធាន៖ ចេះតែនិយាយម៉ង។ គេទើបតែតេមកបងសួរថាម៉េចក៏អត់ទាន់ឃើញទាក់ទងទៅគេទៀត គេកំពុងប្រញាប់។
វិច្ឆិកា៖ អូ ខ្ញុំទៅឆែកមើលម្ដងទៀតសិន។ ខ្ញុំច្រឡំហើយអីចឹង។
ប្រធាន៖ បើមិនច្បាស់កុំនិយាយ។ កុហកមុខកុហកក្រោយ បងអត់ចូលចិត្តអេ៎។

Identifying items or people 2 — Dialogue 1

មិត្តភក្តិមកលេងផ្ទះ
កណ្ណិកា៖ ភា រូបថតគ្រួសារភាឯងមែន?
សោភា៖ ហ្នឹងហើយ។ ថតកាលខ្ញុំនៅតូច ហើយពេលហ្នុងម៉ាក់ទើបតែកើតប្អូនស្រីខ្ញុំ។
កណ្ណិកា៖ មួយណាភាឯង? មុខស្រដៀងៗគ្នា។ កម្ពស់ប៉ិនៗគ្នាទៀត។
សោភា៖ ចុះបើបងប្អូន មិនឲ្យស្រដៀងគ្នា? ខ្ញុំមួយនៀក ឈរនៅជិតម៉ាក់។ ហើយអ្នកឈរនៅជិតប៉ានេះ បងស្រីខ្ញុំ។
កណ្ណិកា៖ មុខកាត់តាមម៉ាក់ទាំងអស់ម៉ង។

Identifying items or people 1 — Dialogue 2

រកផ្ទះមិត្តភក្តិ
និមល៖ អាឡូ នីតា ខ្ញុំមកដល់មុខសាលាសន្ធរម៉ុកហើយ ផ្ទះនីតាឯងនៅណា?
នីតា៖ អូ និមលឯងជិះមកក្រោយសាលាម៉ោ ហើយរកមើលហាងបាយឈ្មោះពេញចិត្ត ផ្ទះខ្ញុំនៅជិតហាងហ្នុង។
និមល៖ នៅខាងណាហាង? ផ្ទះពណ៌អីគេ?
នីតា៖ នៅទល់មុខហាងហ្នឹងម៉ង។ ផ្ទះពណ៌ស មានឡានពណ៌ខ្មៅចតនៅពីមុខ។
និមល៖ អូខេ ហ្នឹងហើយ ខ្ញុំជិះទៅរកសិន។ បើរកអត់ឃើញ ចាំតេទៅម្ដងទៀត។

Identifying items or people 2 — Cultural note

ពាក្យថា អា ដាក់នៅពីមុខឈ្មោះ ប្រើសម្រាប់តែហៅអ្នកដែលមានអាយុតិចជាងឬស្មើប៉ុណ្ណោះ។ វាក៏បង្ហាញភាពស្និទ្ធស្នាលផងដែរ។ ប៉ុន្តែ ប្រជាជនខ្មែរធ្លាប់ហៅអ្នកកំប្លែងអាជីព ដោយប្រើពាក្យ អា នៅពីមុខឈ្មោះរបស់ពួកគាត់។ វាជាការមិនគួរសមនិងធ្លាប់ទទួលបានការរិះគន់ ដូច្នេះ គេបានប្ដូរមកហៅអ្នកកំប្លែង ដោយភ្ជាប់ពាក្យ នាយ ពីមុខវិញ។ អ្នកកំប្លែងល្បីៗនៅប្រទេសខ្មែរ រួមមាន នាយកុយ នាយក្រឹម នាយចាបចៀន ។ល។ ឈ្មោះទាំងនេះគ្រាន់តែជាឈ្មោះហៅក្រៅរបស់ពួកគាត់ប៉ុណ្ណោះ។

Discouraging someone from pursuing a course of action — Additional dialogue

សុជាតា៖ ពិសី កំពុងមើលអីគេហ្នឹង?
ពិសី៖ កំពុងតែរកទិញថ្នាំនៀក។ គេថាព្យាបាលបានជំងឺមួយរយមុខ។
សុជាតា៖ ឯណា? ... អូ ថ្នាំហ្នឹងអេ៎។ កុំទិញល្អជាង បោកសុទ្ធ។
ពិសី៖ ម៉េចជាតាឯងដឹង?
សុជាតា៖ ថីមិនដឹង? បើខ្ញុំធ្លាប់ទិញឲ្យម៉ាក់ខ្ញុំប្រើអស់កន្លះឆ្នាំដែរ គ្មានឃើញជាអីផង។ ពួកម៉ាកខ្ញុំម្នាក់ទៀតក៏ទិញប្រើដែរ គ្មានឃើញប្រសិទ្ធភាពអីទេ។ ឥឡូវឈប់ប្រើហើយ។ ស្ដាយលុយសឹងអី មិនមែនថោកឯណា។
ពិសី៖ មិនបាច់ទិញល្អជាងអីចឹង។

Alms Round (Sakanan) — 10

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១០ នៅក្នុងរូបភាពទី ១០ យើងឃើញព្រះសង្ឃក៏បានបើកបាត្រឡើង អញ្ចឹងព្រះសង្ឃក៏បានបើកគម្របបាត្រ ដែលជាទូទៅបាត្រព្រះសង្ឃគឺតែងតែមានគម្រប ដើម្បីការពារដីហុយ កុំឲ្យដីហុយចូលប្រឡាក់ចង្ហាន់ ឬក៏ប្រឡាក់មុខម្ហូប ឬក៏ម្ហូបអាហារ ដែលព្រះសង្ឃ[មិន]បិណ្ឌបាតបាន។ អញ្ចឹងដើម្បីឲ្យស្ត្រីចំណាស់និងចៅស្រីរបស់គាត់នោះដាក់ចង្ហាន់ឬក៏ដាក់បាត្រ ព្រះសង្ឃត្រូវតែបើកគម្របបាត្រ ព្រោះថាការដាក់ចង្ហាន់គឺយើងតែងតែដាក់នៅក្នុងបាត្រជានិច្ច។ អញ្ចឹងយើងយកទៅដាក់ក្នុងបាត្ររបស់ព្រះសង្ឃ ដើម្បីប្រគេនដល់ព្រះសង្ឃ ដូច្នេះនៅក្នុងរូបភាពទី ១០ គឺព្រះសង្ឃកំពុងតែបើកគម្របបាត្រឡើង ដើម្បីឲ្យស្ត្រីចំណាស់និងចៅរបស់គាត់ អាចដាក់បាត្របាន។

Khmer New Year (Sakanan) — 11

ចូលដល់រូបភាពទី ១១ រូបភាពទី ១១ នៅក្នុងពិធីចូលឆ្នាំខ្មែរ ពេលខ្លះគឺយើងលេងទឹក ហើយនៅក្នុងតំបន់ខ្លះ គាត់លេងប៉ាតម្សៅគ្នា។ អញ្ចឹងគាត់យកម្សៅដែលក្រអូបៗ បាទ គាត់យកមកដាក់នៅនឹងដៃរបស់គាត់ បន្ទាប់មកគឺគាត់យកទៅជូតនឹងមុខអ្នកដទៃ។ ដូចជាក់ស្ដែង យើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពទី ១១ នេះ គឺមានក្មេងប្រុសម្នាក់ បាទ គាត់យកម្សៅ ដែលដៃម្ខាងគាត់មានម្សៅមួយពំនូក ហើយគាត់បានយកដៃម្ខាងទៀតទៅទះថ្ពាល់របស់ក្មេងស្រីនោះ ដោយគាត់យកម្សៅទៅលាបលើមុខរបស់ក្មេងស្រី អញ្ចឹងយើងលាបមុខឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីឲ្យសប្បាយរីករាយ ហើយបានន័យថា យើងបានលាបរបស់ល្អៗ ឬក៏លាបសុភមង្គល ឬក៏សេចក្តីសប្បាយរីករាយទៅលើអ្នកដទៃ អញ្ចឹងយើងចែករំលែកសេចក្តីសប្បាយរីករាយ ទៅឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកតាមរយៈការលាបម្សៅនេះផងដែរ។

Cutting One’s Finger (Sakanan) — 08

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៨ រូបភាពទី ៨ យើងឃើញថាបុរសម្នាក់នោះកាន់សំឡីនៅដៃឆ្វេងរបស់គាត់ បាទ ដៃឆ្វេងរបស់គាត់កាន់សំឡី រីឯដៃស្ដាំរបស់គាត់លើកឡើង បានន័យថាគាត់បានជូតឈាមចេញពីដៃស្ដាំរបស់គាត់អស់ហើយ អញ្ចឹងយើងឃើញថា ដៃស្ដាំរបស់គាត់គឺមានស្នាមមុខរបួសនៅនឹងម្រាមដៃនាង បាទ នៅនឹងម្រាមដៃនាងរបស់គាត់គឺមានស្នាមមុខរបួស ប៉ុន្តែពុំមានឈាមហូរទៀតទេ បាទ ពុំមានឈាមហូរទេ អញ្ចឹងឈាមឈប់ហូរហើយដោយសារតែគាត់ជូតឈាមនោះចេញ ហើយគាត់បានយកសំឡីខ្ទប់ទៅលើមុខរបួសដើម្បីឃាត់ឈាម បន្ទាប់ពីឃាត់ឈាម ឈាមក៏ឈប់ហូរ ពេលនោះ បុរសនោះ គាត់បានប្រែប្រួលទឹកមុខរបស់គាត់ ដោយគាត់ មុខគាត់រៀងញញឹមបន្តិច បាទ ពីមុនគាត់មានមុខជូរ ដោយសារគាត់ឈឺ ហើយមានឈាមហូរ ក៏ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីគាត់ឃាត់ឈាមហើយ គាត់ក៏ប្រែទឹកមុខមកជាញញឹមវិញ ព្រោះថាគាត់សប្បាយចិត្ត ដោយសារតែមុខរបួសរបស់គាត់លែងមានឈាមហូរទៀតហើយ ដូច្នេះវាមិនមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងនោះទេទៅដល់គាត់ ព្រោះគាត់បានឃាត់ឈាមបានសម្រេច។

Grilled Fish (Sakanan) — 08

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៨ នៅក្នុងរូបភាពទី ៨ បន្ទាប់ពីគាត់ចាកចេញពីកន្លែងលក់ត្រីមក អញ្ចឹងគាត់បានបន្តដំណើរមកមុខទៀត អញ្ចឹងគាត់ដើររហូតឆ្ពោះមកមុខលុះគាត់ដើរបានមួយសន្ទុះក្រោយមក គាត់បានដើរមកដល់ផ្ទះរបស់គាត់ អញ្ចឹងយើងឃើញគាត់បានដើរមកដល់ផ្ទះរបស់គាត់ ដែលមានមាត់ទ្វារនិងមានជណ្ដើរផងដែរ ក៏ប៉ុន្តែផ្ទះរបស់គាត់គឺទាបទេ អញ្ចឹងគាត់ ផ្ទះរបស់គាត់គឺអត់ខ្ពស់ទេ ដូច្នេះជណ្ដើររបស់គាត់គឺមានតែពីរកាំតែប៉ុណ្ណោះ អញ្ចឹងគឺងាយស្រួលឡើង អញ្ចឹងរូបភាពទី ៨ គឺបុរសម្នាក់នោះ គាត់បានយួរថង់អីវ៉ាន់ ឬក៏ថង់ម្ហូប ដែលគាត់ទិញមកតាមផ្លូវអម្បាញ់មិញ មកផ្ទះរបស់គាត់ ដោយនៅក្នុងថង់ដែលគាត់យួរនោះ គឺមានត្រី មានបាយ មានបន្លែ និងមានទឹកជ្រលក់ជាដើម ហើយគាត់យួរនៅដៃឆ្វេងរបស់គាត់ ដែលគាត់ដើរបណ្ដើរ ញញឹមបណ្ដើរ មកផ្ទះរបស់គាត់ ដែលយើងឃើញនៅមុខផ្ទះរបស់គាត់ គឺមានថូផ្កាចំនួនមួយ ហើយមានដើមឈើនៅក្នុងថូនោះផងដែរ អញ្ចឹងបានន័យថាគាត់ប្រហែលជាស្រឡាញ់ដើមឈើ ដូច្នេះគាត់បានដាំដើមឈើលម្អនៅខាងមុខផ្ទះរបស់គាត់ អញ្ចឹងគាត់ដាំដើមឈើដើម្បីលម្អនៅខាងមុខផ្ទះរបស់គាត់ ដែលបុរសម្នាក់នេះ គាត់បានមកដល់ផ្ទះរបស់គាត់ បន្ទាប់ពីគាត់ទិញត្រីអាំងនិងម្ហូបផ្សេងៗនៅតាមផ្លូវរួចមក។

Tuk Tuk (Sakanan) — 05

ចូលមកដល់រូបភាពទី ៤ រូបភាពទី ៥ នៅក្នុងរូបភាពទី ៥ បន្ទាប់ពីពួកគេរង់ចាំមួយសន្ទុះក្រោយមក អ្នកបម្រើក៏បានត្រលប់មកវិញ អញ្ចឹងអ្នកបម្រើត្រលប់មកវិញ នៅពេលនោះអ្នកបម្រើបានប្រាប់អំពីតម្លៃ ដែលពួកគេត្រូវបង់ទៅឲ្យហាង ដោយតម្លៃអំពីមុខម្ហូប ជាមួយនឹងស្រាបៀរដែលគេកំពុងញ៉ាំ អញ្ចឹងអ្នកបម្រើបានប្រាប់អំពីតម្លៃទៅដល់អ្នកទាំងបីថា អស់ចំនួនប៉ុន្មាន អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ យើងឃើញថា ប្រហែលជាអស់ចំនួន ៣០ ដុល្លារ ដែលនៅក្នុងនោះយើងឃើញ បន្ទាប់ពីអ្នកបម្រើប្រាប់ទៅដល់អ្នកទាំងបីថា អស់ចំនួន ៣០ ដុល្លារ ហើយ នារីម្នាក់ដែលអង្គុយនៅកណ្ដាល ក៏បានយកលុយចំនួន ៣០ ដុល្លារ ហុចទៅឲ្យម្ចាស់ហាង ឬក៏អ្នកបម្រើ ដើម្បីបង់ថ្លៃម្ហូបហើយនិងស្រាដែលពួកគេបានញ៉ាំ អញ្ចឹងពួកគេទាំងបីនាក់ញ៉ាំស្រាម្នាក់មួយដបជាមួយនឹងម្ហូបផ្សេងទៀតដែលនៅលើតុ ដូច្នេះហើយទើបអស់តម្លៃ ៣០ ដុល្លារ បន្ទាប់មកពួកគេក៏បានចូលលុយគ្នា បានន័យថាពួកគេចេញចំណែកម្នាក់ ១០ ដុល្លារៗ ដើម្បីឲ្យទៅថ្លៃម្ហូប[នោះ]គេនោះ អញ្ចឹងបានន័យថា ពួកគេចេញស្មើៗគ្នា បានន័យថាម្នាក់ ១០ ដុល្លារ ម្នាក់ ១០ ដុល្លារ ដែលសរុបទៅចំនួន ៣០ ដុល្លារ បន្ទាប់មកនារីម្នាក់នោះក៏យកលុយនោះឲ្យទៅអ្នកបម្រើ ដើម្បីបង់ថ្លៃម្ហូបនិងស្រា បន្ទាប់មក ដើម្បីពួកគេត្រលប់ទៅផ្ទះវិញ។