KhmerPronunciationEnglish/Notes#occ
គោរព koorup 1. to respect, obey, honor
2. respect		 23/16

Link to overview page
Link to dictionary

Discouraging someone from pursuing a course of action — Cultural note


ដោយសារនៅប្រទេសកម្ពុជាមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ញឹកញាប់និងករណីចោរកម្មច្រើន ឪពុកម្ដាយភាគច្រើនមិនចង់ឲ្យកូនរបស់ខ្លួនធ្វើដំណើរផ្លូវឆ្ងាយឬធ្វើដំណើរនៅពេលយប់នោះទេ។ ទោះជាបើកបរដោយប្រុងប្រយ័ត្នក៏ដោយ ក៏អាចទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារអ្នកមិនគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ ឬអ្នកដែលពិសាគ្រឿងស្រវឹងជាអ្នកបង្ក។

Lying — Cultural note


ព្រះពុទ្ធសាសនាមានចែងអំពីសីលប្រាំ ហើយប្រជាជនខ្មែរដែលជឿលើព្រះពុទ្ធសាសនា តែងគោរពនិងប្រកាន់ខ្ជាប់វិន័យទាំងអស់នោះ គឺ
១ មិនបៀតបៀនជីវិតគេ
២ មិនលួចទ្រព្យសម្បត្តិគេ
៣ មិនប្រព្រឹត្តខុសសីលធម៌ក្នុងផ្លូវភេទ
៤ មិនពោលពាក្យមុសា
៥ មិនសេពគ្រឿងស្រវឹង។

Expressing frustration — Cultural note


ដោយសារជនជាតិខ្មែរមិនសូវគោរពពេលវេលានៅពេលណាត់ជួបគ្នា ដូច្នេះពួកគេមិនសូវមានអារម្មណ៍មួម៉ៅទេនៅពេលត្រូវរង់ចាំក្រោម ៣០ នាទី។ ជនជាតិខ្មែរខ្លះមិនសូវអាចទ្រាំរង់ចាំយូរនៅពេលឈប់ភ្លើងស្តុបឬស្ទះចរាចរណ៍ទេ ហើយអ្នកខ្លះក៏សម្រេចចិត្តបំពានច្បាប់ចរាចរណ៍។ ជនជាតិខ្មែរមួយចំនួនទម្លាប់ធ្វើការយឺតយ៉ាវ មួយៗ ដូចជា ធ្វើការបណ្ដើរ ជជែកគ្នាលេងបណ្ដើរ ដើរយឺតៗ ធ្វើឲ្យអ្នករង់ចាំមានអារម្មណ៍មួម៉ៅដោយសារខាតពេលវេលា។

Greetings and leave takings 1 — Cultural note


ពេលនិយាយថា ជម្រាបសួរ ឬ ជម្រាបលា ជនជាតិខ្មែរតែងលើកដៃសំពះបង្ហាញពីការគោរព។ ប៉ុន្តែ នៅពេលនិយាយថា សួស្ដី គឺមិនលើកដៃសំពះទេ។ នៅពេលជួបគ្នាដំបូង គឺមិនដឹងពីអាយុរបស់គ្នាទេ។ ដូច្នេះ មនុស្សភាគច្រើនតែងតែហៅគ្នាថា បង ជាការគួរសម។ ក្រៅពីពាក្យថា បង យើងអាចហៅទៅតាមអាយុ ដូចជា មីង ពូ អ៊ំ យាយ តា ។ល។ ជំនួសឲ្យពាក្យថា ឯង យើងអាចហៅឈ្មោះគេតែម្ដង។ ជនជាតិខ្មែរខ្លះនៅតាមខេត្ត ប្រើពាក្យថា គាត់ ជំនួសឲ្យពាក្យថា ឯង។

Greetings and leave takings 2 — Cultural note


ការលើកដៃសំពះនិងនិយាយថា ជម្រាបសួរ/ជម្រាបលា លោកអ៊ំ/អ្នកមីង/បង គឺជាការបង្ហាញនូវការគោរពនៅពេលជួបឬលាមនុស្សចាស់ជាង ប៉ុន្តែមនុស្សចាស់ភាគច្រើនក៏នឹងលើកដៃសំពះមកវិញព្រមគ្នាដែរ នៅពេលទទួលការសំពះពីយើង។

ចំពោះពេលជួបមិត្តភក្តិឬមនុស្សក្មេងជាងបន្តិច ការញញឹមនិងពាក្យថា សួស្ដី គឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ។ យើងអាចហៅមនុស្សក្មេងជាងបន្តិចថា អូន (ទាំងប្រុសទាំងស្រី) ហើយហៅក្មេងតូចៗថា អាអូន។

នៅពេលទិញអីវ៉ាន់នៅផ្សារ មិនបាច់និយាយថា ជម្រាបសួរ ឬ សួស្ដីទេ។ អ្នកលក់ខ្លះក៏ជម្រាបសួរ ឬក៏សួស្ដីទៅអតិថិជន តែខ្លះក៏មិននិយាយដែរ។ ពេលចង់ទិញអ្វីមួយ យើងគ្រាន់តែហៅអ្នកលក់ថា បង មីង ឬក៏អូន ទៅតាមអាយុប្រហែលរបស់គាត់ ហើយសួរតម្លៃទៅអ្នកលក់តែម្ដង។ ពេលទិញនិងបង់ប្រាក់ហើយ ភាគច្រើនទាំងអ្នកលក់ទាំងអតិថិជននិយាយថា អរគុណ។

Alms Round (Sakanan) — 00 Introduction

សួស្ដី នៅក្នុងរូបភាពនេះគឺយើងនឹងនិយាយអំពីការដាក់បាត្រលោក ឬក៏ការដាក់បាត្រព្រះសង្ឃ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយដែលយើងកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ដូច្នេះហើយព្រះពុទ្ធសាសនាគឺមានព្រះសង្ឃ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺយើងគោរពបូជាព្រះសង្ឃ បានន័យថាយើងចាត់ទុកព្រះសង្ឃ គឺជាមនុស្សដែលមានឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់ យើងគោរពបូជា ហើយយើងតែងតែគោរពព្រះសង្ឃ ព្រោះថាព្រះសង្ឃគឺជាតំណាងនៃព្រះពុទ្ធ។ អញ្ចឹងជាទូទៅនៅពេលព្រឹក ព្រះសង្ឃតែងតែនិមន្តបិណ្ឌបាត បិណ្ឌបាតគឺមានន័យថានិមន្តដើររកចង្ហាន់ ដែល អ្នកដែលកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនាតែងតែដាក់ចង្ហាន់ទៅដល់ព្រះសង្ឃ យើងហៅថាដាក់បាត្រ ឬក៏ហៅថារាប់បាត្រ។ អញ្ចឹងពេលព្រឹកឡើងព្រះសង្ឃតែងតែនិមន្តមកផ្ទះប្រជាជន ដែលនៅក្នុងភូមិ ឬក៏នៅក្នុងតាមផ្ទះនីមួយៗ ដើម្បីនិមន្តមកបិណ្ឌបាត អញ្ចឹងនរណាអ្នកណា ឬក៏ប្រជាជនណាដែលគាត់ចង់ដាក់បាត្រព្រះសង្ឃ គាត់អាចដាំបាយ ឬក៏ធ្វើម្ហូប ដើម្បីរង់ចាំទទួលព្រះសង្ឃ និងដាក់បាត្រឲ្យព្រះសង្ឃ ដើម្បីឧទ្ទិសទៅដល់បងប្អូន ឬក៏ជីដូនជីតាដែលបានស្លាប់ទៅ។ អញ្ចឹងយើងដាក់បាត្រព្រះសង្ឃ គឺយើង ដើម្បីយើងឧទ្ទិសទៅដល់បុព្វការីជន។

Khmer New Year (Sakanan) — 03


នៅក្នុងរូបភាពទី ៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ៣ យើងឃើញថា បុរសម្នាក់នោះជាមួយនឹងប្រពន្ធគាត់ ក៏ដូចជាកូនស្រីរបស់គាត់ បានចូលមកដល់ក្នុងព្រះវិហាររួចហើយ បាទ ចូលដល់ក្នុងព្រះវិហារ បន្ទាប់មកយើងឃើញថាពួកគេទាំងអស់គ្នាបានលុតជង្គង់ចុះ ហើយគាត់ដាក់ស្លាដក់ បាទ ដែលគាត់កាន់អម្បាញ់មិញ គាត់ដាក់ស្លាដក់ចុះនៅខាងមុខគាត់ ហើយគាត់លុតជង្គង់ ថ្វាយបង្គំ គាត់លើកដៃទាំងពីរឡើង លើកដៃទាំងពីរឡើងដើម្បីសំពះ បាទ សំពះ គាត់ដាក់ដៃរបស់គាត់ ត្រឹមច្រមុះរបស់គាត់ អញ្ចឹងគាត់ដាក់ដៃត្រឹមច្រមុះ ហើយលើកដៃសំពះឡើង ដើម្បីថ្វាយបង្គំព្រះសង្ឃ ដែលនៅខាងមុខ។ យើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺមានព្រះសង្ឃមួយកំពុងតែអង្គុយពែនភ្នែននៅខាងមុខបុរសម្នាក់នោះ បាទ ដែលព្រះសង្ឃគឺអង្គុយនៅទីតាំងដែលខ្ពស់ជាងបុរសម្នាក់នោះ អញ្ចឹងព្រះសង្ឃ គឺជាបុគ្គលដែលគេត្រូវគោរព ដូច្នេះព្រះសង្ឃត្រូវអង្គុយខ្ពស់ជាងមនុស្សធម្មតា។ បាទ ព្រះសង្ឃ គឺគាត់ពុំមានស្លៀកពាក់ដូចយើងធម្មតា ប្រជាជនធម្មតានោះទេ គឺព្រះសង្ឃគាត់គ្រងស្បង់ចីពរ បាទ គាត់គ្រងស្បង់ចីពរពណ៌លឿង ហើយព្រះសង្ឃត្រូវកោរសក់ គាត់មិនមានសក់នោះទេ ព្រោះជាវិន័យរបស់ព្រះសង្ឃ គឺត្រូវតែកោរសក់ចេញឲ្យអស់។

Cold Season (Sakanan) — 08


នៅក្នុងរូបភាពទី ៨ ចូលដល់រូបភាពទី ៨ ក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់បានមកដល់សាលារបស់គាត់ហើយ។ អញ្ចឹងគាត់មកដល់សាលារបស់គាត់ ដោយគាត់បានបណ្ដើរម៉ូតូ។ បាទ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់កំពុងតែបណ្ដើរម៉ូតូ ដើម្បីទៅកន្លែងចត។ នៅពេលដែលយើងជិះម៉ូតូទៅសាលា ឬក៏ជិះកង់ទៅសាលា ដើម្បីជាវិន័យ ការគោរពវិន័យ យើងត្រូវបណ្ដើរ ចុះបណ្ដើរម៉ូតូ ឬក៏ចុះបណ្ដើរកង់ ព្រោះថានៅកម្ពុជា វិន័យសាលាមិនឲ្យជិះម៉ូតូឬក៏ជិះកង់ចូលក្នុងសាលានោះទេ។ ដោយនៅពេលដែលដល់ខ្លោងទ្វារសាលាហើយ សិស្សទាំងអស់ត្រូវចុះបណ្ដើរម៉ូតូឬក៏បណ្ដើរកង់ ដើម្បីទៅកន្លែងចត។ ដូចនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់ពុំបានជិះម៉ូតូគាត់ចូលក្នុងសាលានោះទេ ព្រោះគាត់បានចុះពីលើម៉ូតូ រួចបណ្ដើរៗម៉ូតូរបស់គាត់។ បាទ ដោយដៃទាំងពីររបស់គាត់កាន់នូវចង្កូតម៉ូតូ ហើយគាត់ដើរនៅក្បែរម៉ូតូរបស់គាត់ ដោយកាន់ម៉ូតូបណ្ដើរៗៗ ហើយគាត់រកកន្លែងចត ដែលកន្លែងចតនោះគឺយើងឃើញមានម៉ូតូជាច្រើនដែលនៅចតនៅទីនោះ។ បាទ អញ្ចឹងជាទូទៅកន្លែងចតម៉ូតូគឺគេចតឲ្យមានសណ្ដាប់ធ្នាប់ អញ្ចឹងគេចតជាជួរៗតែម្ដង។ ក្មេងប្រុសម្នាក់នោះត្រូវយកម៉ូតូរបស់គេ ដើម្បីដាក់ចូលជួរម៉ូតូដែលគេកំពុងចតនោះផងដែរ ដើម្បីរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់នៅកន្លែងចតម៉ូតូ។

Cold Season (Sakanan) — 07


ចូលដល់រូបភាពទី ៧ នៅក្នុងរូបភាពទី ៧ យើងឃើញថា ក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់កំពុងតែជិះម៉ូតូ។ អញ្ចឹងគាត់កំពុងតែទៅសាលារៀន ដោយគាត់កំពុងតែជិះម៉ូតូ ហើយគាត់ពាក់ ស្លៀកខោពណ៌ស ជើងវែង បាទ។ ហើយគាត់ពាក់មួកសុវត្ថិភាព អញ្ចឹងការពាក់មួកសុវត្ថិភាព គឺជាការគោរពច្បាប់។ បាទ នៅក្នុងច្បាប់ចរាចរណ៍គឺអ្នកជិះម៉ូតូទាំងអស់គឺត្រូវតែពាក់មួកសុវត្ថិភាព ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពរបស់គេ ការពារជីវិតរបស់គេ។ ព្រោះថាពេលខ្លះគេអាចនឹងមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ប្រសិនបើយើងមិនពាក់មួកសុវត្ថិភាពនោះទេ គឺអាចនឹងមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ក្បាល ដែលធ្វើឲ្យយើងបែកក្បាល ឬក៏មានគ្រោះថ្នាក់ដល់បាត់បង់ជីវិត ដោយសារការប៉ះទង្គិចក្បាល។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ប្រសិនបើយើងមិនពាក់មួកសុវត្ថិភាព នោះប៉ូលិសនឹងពិន័យយើងជាក់ជាពុំខាន ព្រោះវាផ្ទុយទៅនឹងច្បាប់។ ដូច្នេះ ដើម្បីរក្សាសុវត្ថិភាព និងដើម្បីគោរពច្បាប់ នៅពេលដែលយើងជិះម៉ូតូ យើងត្រូវពាក់មួកសុវត្ថិភាពទាំងអស់គ្នា។ យើងឃើញថាក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់ក៏បានស្ពាយកាតាបផងដែរ។ អញ្ចឹងនៅខាងក្រោយខ្នងរបស់គាត់គឺមានកាតាបធំមួយ។ បាទ គាត់កំពុងតែស្ពាយកាតាប ដែលកាតាបនោះគឺជាសម្ភារៈសម្រាប់ដាក់សៀវភៅ ឬក៏ប៊ិច ឬក៏សម្ភារៈសិក្សាផ្សេងៗ។ អញ្ចឹងរាល់សៀវភៅ ប៊ិច ឬក៏សម្ភារៈសិក្សាផ្សេងៗ យើងត្រូវដាក់ក្នុងកាតាប បាទ។ ម៉ូតូរបស់ក្មេងប្រុសនេះគឺមានពណ៌បៃតង ហើយគាត់ដាក់កញ្ចក់ផងដែរ។ អញ្ចឹងកញ្ចក់សម្រាប់មើលក្រោយមួយ ហ្នឹងម៉ូតូគាត់ពណ៌បៃតង គាត់កំពុងតែជិះម៉ូតូទៅសាលា។

Alms Round (Sakanan) — 08


បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៨ រូបភាពទី ៨ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីព្រះសង្ឃនិមន្តដើរបិណ្ឌបាតតាមភូមិ ឬក៏តាមផ្ទះនីមួយៗរួចរាល់មក បន្តិចក្រោយមកព្រះសង្ឃនោះក៏បានមកដល់ផ្ទះរបស់ស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់នោះ។ អញ្ចឹងយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពទី ៨ នេះគឺស្ត្រីចំណាស់ ព្រះសង្ឃក៏បាននិមន្តមកដល់ផ្ទះរបស់ស្ត្រីចំណាស់នោះ បន្ទាប់មកព្រះសង្ឃក៏បានឈប់ ហើយរង់ចាំឲ្យស្ត្រីម្នាក់នោះគាត់ដាក់បាត្រ។ អញ្ចឹងយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺព្រះសង្ឃគាត់ឈប់ ហើយក្មេងប្រុសដែលជាកូនសិស្សលោក គឺឈរនៅពីក្រោយព្រះសង្ឃ ចំណែកឯស្ត្រីចំណាស់និងចៅស្រីរបស់គាត់កំពុងតែលុតជង្គង់នៅលើកម្រាលមួយ អញ្ចឹងយើងឃើញស្ត្រីចំណាស់ដែលជាយាយគាត់លុតជង្គង់នៅលើកម្រាលមួយ រីឯចៅស្រីរបស់គាត់លុតជង្គង់នៅលើកម្រាលមួយ ដែលកម្រាលរបស់ពួកគេគឺពណ៌លឿង អញ្ចឹងពួកគាត់ទាំងពីរគឺកំពុងតែអង្គុយលុតជង្គង់ ដែល ក្នុងដៃរបស់ពួកគាត់ទាំងពីរ គឺកាន់ថង់បាយម្នាក់មួយកញ្ចប់ៗ អញ្ចឹងពួកគេកំពុងតែអង្គុយលុតជង្គង់ចំពោះមុខព្រះសង្ឃ ដោយការគោរព។ អញ្ចឹងយើង ជាទូទៅយើងគោរពព្រះសង្ឃដោយការលុតជង្គង់ និងការថ្វាយបង្គំ ដូច្នេះហើយស្ត្រីចំណាស់និងចៅស្រីរបស់គាត់ត្រូវតែអង្គុយលុតជង្គង់ ម្យ៉ាងវិញទៀតពួកគេទាំងពីរនាក់ត្រូវតែដោះស្បែកជើងផងដែរ។ អញ្ចឹងនៅក្នុងការដាក់ចង្ហាន់ព្រះសង្ឃ ឬក៏ដាក់បាត្រព្រះសង្ឃ យើងត្រូវតែដោះស្បែកជើង ព្រោះថាប្រសិនបើយើងពាក់ស្បែកជើង អាចធ្វើឲ្យយើងបាបបាន អញ្ចឹងព្រះសង្ឃគឺដើរដោះស្បែកជើង ដូច្នេះយើងត្រូវតែដើរដោះស្បែកជើង ហើយយើងអត់ត្រូវអង្គុយខ្ពស់ជាងព្រះសង្ឃនោះទេ ព្រោះព្រះសង្ឃតំណាងឲ្យព្រះពុទ្ធ អញ្ចឹងយើង យើងអត់អាចអង្គុយខ្ពស់ជាងព្រះសង្ឃទេ ដូច្នេះយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពទី ៨ នេះ គឺស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់នោះនិងចៅស្រីរបស់គាត់ គឺកំពុងតែអង្គុយលុតជង្គង់នៅខាងមុខព្រះសង្ឃ។

Tuk Tuk (Sakanan) — 15


បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពចុងក្រោយគឺរូបភាពទី ១៥ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៥ បន្ទាប់ពីគាត់បានឡើងលើរ៉ឺម៉កទាំងបីនាក់រួចរាល់ហើយ ម្ចាស់រ៉ឺម៉កក៏បានបញ្ជារ៉ឺម៉កឲ្យទៅមុខ អញ្ចឹងម្ចាស់រ៉ឺម៉កគាត់ក៏បានមូលហ្គែរ ឬក៏គាត់មូលហ្គែរដើម្បីបញ្ជាឲ្យរ៉ឺម៉កគាត់ទៅមុខ ដូច្នេះយើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះគឺម្ចាស់រ៉ឺម៉កគាត់ជិះលឿន បាទ អញ្ចឹងម្ចាស់រ៉ឺម៉កកង់បីនោះ គាត់ជិះលឿន ដោយយើងឃើញរ៉ឺម៉ករបស់គាត់ហើបកង់មុខ បានន័យថាគាត់បង្ហោះកង់មុខ បានន័យថាលឿន អញ្ចឹងគាត់ជិះលឿន ព្រោះថានៅពេលយប់គឺជាផ្លូវស្ងាត់ អញ្ចឹងពុំសូវមានមនុស្សធ្វើចរាចរណ៍នៅតាមផ្លូវនោះទេ ដូច្នេះហើយគាត់អាចជិះលឿនបាន ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលដែលយើងជិះម៉ូតូ ឬក៏ជិះឡាន ឬក៏ជិះរ៉ឺម៉ក យើងមិនត្រូវជិះលឿនពេកនោះទេ ព្រោះវាអាចធ្វើឲ្យយើងមានគ្រោះថ្នាក់បាន យើងហៅថាគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ គឺប្រសិនបើមាននរណាម្នាក់រត់ឆ្លងកាត់ផ្លូវ ឬក៏មានឡានម៉ូតូផ្សេងទៀតដែលឆ្លងកាត់ផ្លូវ វាអាចធ្វើឲ្យយើងប៉ះគ្នាឬក៏បុកគ្នា ដែលធ្វើឲ្យយើងមានគ្រោះថ្នាក់បាន អញ្ចឹង ទោះបីជាពេលយប់ ឬក៏ទោះបីជាផ្លូវស្ងាត់យ៉ាងណាក៏ដោយ យើងត្រូវបើកបរដោយគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ ដើម្បីរក្សាសុវត្ថិភាពរបស់យើង យើងមិនត្រូវជិះលឿនពេកនោះទេ ព្រោះវាធ្វើឲ្យយើងមានគ្រោះថ្នាក់ យើងឃើញថារ៉ឺម៉កកង់បីដែលមានបុរស[ទាំង] បុរសនិងមិត្តភក្តិរបស់គាត់ទាំងបីនាក់ជិះនោះ បានបន្តដំណើរទៅខាងមុខ គឺសំដៅទៅផ្ទះរបស់ពួកគាត់ ដោយយើងឃើញមានរ៉ឺម៉កទីមួយ ម្ចាស់រ៉ឺម៉កទីមួយ គាត់កំពុងតែអង្គុយជក់បារីនៅលើរ៉ឺម៉កគាត់ដដែល ក៏ប៉ុន្តែពួកគាត់ បុរសម្នាក់នោះ គាត់ធ្វើមុខស្អុយ ដោយអតិថិជនរបស់គាត់មិនជិះរ៉ឺម៉ករបស់គាត់ ប៉ុន្តែបែរជាជិះរ៉ឺម៉ករបស់អ្នកដទៃ ដោយសារតែគាត់យកតម្លៃថ្លៃពេក ហើយរ៉ឺម៉ករបស់អ្នកដទៃគឺយកតម្លៃថោក ដូច្នេះអតិថិជនរបស់គាត់ក៏បានជិះទៅ ទៅ ទៅជិះរ៉ឺម៉កដែលមានតម្លៃថោកវិញ។

Alms Round (Sakanan) — 18


បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ១៨ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៨ យើងឃើញថា បន្ទាប់ពីគាត់បានមូរកម្រាលឡើងរួចហើយ ហើយចៅស្រីរបស់គាត់ ក៏បានពាក់ស្បែកជើងរួចរាល់ហើយដែរ ដូច្នេះពួកគេទាំងពីរនាក់ក៏បានកាន់កម្រាលម្នាក់មួយៗ ដោយយើងឃើញកម្រាលនីមួយៗគឺគាត់កៀបទៅនឹងក្លៀករបស់គាត់ អញ្ចឹងបានន័យថាកៀបទៅនឹងក្លៀកដែលនៅក្រោមស្មារបស់គាត់ ដែលយើងឃើញគាត់អត់កាន់ទេ បានន័យថាគាត់ត្បៀតក្លៀក យើងហៅថាត្បៀតក្លៀក ដើម្បីយកកម្រាលនោះចូលទៅក្នុងផ្ទះ។ អញ្ចឹងពួកគេទាំងពីរនាក់ក៏បានដើរចូលទៅក្នុងផ្ទះ ហើយបំពេញការងារប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេវិញ បន្ទាប់ពីពួកគេដាក់បាត្រព្រះសង្ឃរួច។ អញ្ចឹងយើងឃើញស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់នោះ គាត់ត្បៀតក្លៀកនូវកម្រាល គាត់យកកម្រាលមកត្បៀតក្លៀក ហើយដើរទៅខាង ដើរចូលទៅក្នុងផ្ទះ ដែលចៅស្រីរបស់គាត់កំពុងតែដើរនៅខាងក្រោយ អញ្ចឹងពួកគេទាំងពីរនាក់គឺមានអារម្មណ៍ថាស្រស់ស្រាយនិងសប្បាយរីករាយ ដោយសារតែពួកគេបានដាក់បាត្រដល់ព្រះសង្ឃ ដែលជាចំណីអាហារ មានដូចជាបាយ និងមានសម្លជាដើម ហើយពួកគេបានបួងសួងសុំនូវសេចក្តីប្រាថ្នា ឬក៏បំណងប្រាថ្នាផ្សេងៗឲ្យបានសម្រេច ព្រោះថាពួកគាត់ជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ដូច្នេះពួកគាត់គោរពព្រះសង្ឃ និងពួកគាត់តែងតែចូលចិត្តធ្វើបុណ្យរាប់បាត្រជាមួយនឹងព្រះសង្ឃ ហើយជាក់ស្ដែងគឺនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺជាប្រទេសដែលកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលមានប្រជាជនជាង ៩០ ភាគរយគឺកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា និងគោរពព្រះសង្ឃ ដូច្នេះរៀងរាល់ថ្ងៃ រៀងរាល់ពេលព្រឹក គឺតែងតែមានការដាក់ចង្ហាន់ ឬក៏ដាក់បាត្រដល់ព្រះសង្ឃ ហើយចំណែកឯថ្ងៃសីល ដែលថ្ងៃសីល ជាថ្ងៃសីល គឺយើងតែងតែទៅវត្តដើម្បីស្ដាប់លោក ស្ដាប់លោកសូត្រធម៌ ហើយនិងប្រគេនចង្ហាន់ដល់ព្រះសង្ឃនៅក្នុងវត្ត ចំណែកឯមិនមែនថ្ងៃសីល គឺយើងរង់ចាំនៅក្នុងផ្ទះ ដើម្បីដាក់ចង្ហាន់ដល់ព្រះសង្ឃ ឬក៏ដាក់បាត្រដល់ព្រះសង្ឃ ជាក់ស្ដែងដូចស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់នេះ គឺគាត់ដាក់បាត្រនៅ ស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់នេះ គឺគាត់ដាក់បាត្រដល់ព្រះសង្ឃ នៅពេលដែលគាត់នៅផ្ទះ បានន័យថាគាត់អត់ទៅវត្តនោះទេ គឺព្រះសង្ឃនិមន្តមកបិណ្ឌបាតនៅមុខផ្ទះរបស់គាត់តែម្ដង។

Khmer New Year (Sakanan) — 09


នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នៅក្នុងរូបភាពទី ៩ បន្ទាប់ពីការធ្វើពិធីស្រង់ព្រះហើយ បាទ ពិធីស្រង់ព្រះ បន្ទាប់ពីធ្វើហើយ គឺឪពុកម្ដាយ ឬក៏ជីដូនជីតា គាត់តែងតែឲ្យពរទៅដល់កូនចៅឲ្យបានសុខសប្បាយ និងមានសេចក្តីសុខ។ បន្ទាប់មក បន្ទាប់ពីការធ្វើពិធីស្រង់ព្រះហើយ គ្រួសារខ្មែរតែងតែអង្គុយញ៉ាំបាយជុំគ្នា។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពទី ៩ នេះ គឺយើងឃើញថា គ្រួសារនោះ គាត់កំពុងតែអង្គុយញ៉ាំបាយជុំគ្នា ដោយទម្លាប់នៅក្នុងគ្រួសារខ្មែរ ឬក៏នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ការញ៉ាំអាហារជុំគ្នាពេលល្ងាច ឬក៏ពេលថ្ងៃត្រង់ គឺយើងពុំប្រើប្រាស់តុនោះទេ គឺយើងក្រាលកន្ទេល អញ្ចឹងយើងញ៉ាំបាយនៅលើកន្ទេល ឬក៏កម្រាលមួយ ព្រោះថាជាទម្លាប់តាំងពីដើម គឺយើងប្រើប្រាស់កន្ទេលបែបនេះតែម្ដង។ អញ្ចឹងនៅក្នុងរូបភាពនេះយើងឃើញថាគ្រួសារនោះ គាត់បានក្រាលកន្ទេលមួយ ដោយមានម្ហូបនៅលើកន្ទេលនោះជាច្រើន មានដូចជា យើងឃើញដូចជាត្រី និងបន្លែ ត្រីគឺយើងដាក់នៅក្នុងចានរាបឬក៏ចានពងក្រពើមួយ បន្លែគឺដាក់នៅក្នុងចានទាបតូចៗ ចំនួនពីរ ហើយយើងឃើញមានទឹកសម្លដែលដាក់នៅក្នុងចានគោម អញ្ចឹងម្ហូបទាំងអស់គឺយើងដាក់នៅកណ្ដាល ពួកគាត់បានដាក់ម្ហូបទាំងអស់នៅកណ្ដាល ហើយមនុស្ស[ដែល]នៅក្នុងគ្រួសារនោះ គាត់បានអង្គុយជុំវិញម្ហូបនោះដើម្បីញ៉ាំបាយជាមួយនឹងម្ហូប យើងឃើញថា មនុស្ស[នីមួយៗ] គ្រួសារនីមួយៗ សមាជិកនីមួយៗ គាត់បានកាន់ចានបាយឡើង ហើយគាត់ក៏បានចាប់ចង្កឹះឬក៏ស្លាបព្រា ដើម្បីដួសបាយញ៉ាំជាមួយនឹងម្ហូប អញ្ចឹងជាទូទៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីរក្សាសុជីវធម៌ និងគេហៅថា ដើម្បីរក្សាសីលធម៌ ការញ៉ាំបាយ គឺត្រូវឲ្យមនុស្សចាស់គាត់លូកមុន។ អញ្ចឹងម្ហូប ទោះបីជាយើងឃ្លានយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើយើងញ៉ាំជាមួយមនុស្សចាស់ យើងមិនត្រូវញ៉ាំមុនមនុស្សចាស់នោះទេ គឺត្រូវឲ្យមនុស្សចាស់ គាត់លូកម្ហូបមុន ឬក៏គាត់ដួសម្ហូបយកមកពិសាមុន ទើបយើងអាចញ៉ាំបានតាមក្រោយ ធ្វើដូច្នេះ គឺសម្ដែងនូវការគោរពដល់គាត់ អញ្ចឹងយើងគោរពមនុស្សចាស់ ដូច្នេះយើងត្រូវតែពិសាអាហារឬក៏ញ៉ាំអាហារក្រោយគាត់។ អញ្ចឹងត្រូវឲ្យមនុស្សចាស់ពិសាអាហារមុន។ នៅពេលដែលក្មេងគេហៅថាញ៉ាំ ចំណែក[...] និយាយជាមួយមនុស្សចាស់យើងហៅថាពិសាឬក៏ហូប។ ហូបគឺប្រើចំពោះមនុស្សដែលអាយុបងយើងតិចៗ ឬក៏បងយើងបន្តិច ចំណែកឯពិសា គឺយើងប្រើជាមួយមនុស្សចាស់ ជាមួយឪពុកម្ដាយឬក៏ជីដូនជីតា អញ្ចឹងគឺយើងហៅពិសា គឺវាគួរសមជាងហូប។

Hospital (Sakanan) — 01


អញ្ចឹងយើងមកមើលរូបភាពទាំងអស់គ្នា នៅក្នុងរូបភាពទី ១ យើងឃើញមានបុរសវ័យក្មេងម្នាក់ ដែលគាត់មើលទៅគាត់មានវ័យប្រហែលជា ២៨ ឆ្នាំ គាត់ពាក់អាវពណ៌ស្វាយដៃខ្លី ស្លៀកខោជើងវែងពណ៌ស អញ្ចឹងបុរសម្នាក់នោះ គាត់កំពុងតែជិះម៉ូតូ បានន័យថាគាត់កំពុងតែបើកម៉ូតូរបស់គាត់ទៅមុខយ៉ាងលឿន អញ្ចឹងគាត់ជិះលឿន ក៏ប៉ុន្តែម៉ូតូរបស់គាត់ យើងឃើញមានពណ៌ផ្កាឈូក មាន ម៉ូតូរបស់គាត់គឺមានពណ៌ទឹកក្រូច ហើយម៉ូតូរបស់គាត់គឺមានកញ្ចក់សម្រាប់មើលក្រោយផងដែរ អញ្ចឹងបានន័យថានៅពេលដែលគាត់ជិះម៉ូតូ គាត់អត់ចាំបាច់ងាកក្រោយទេ គាត់អត់ចាំបាច់ងាកក្រោយទេ គឺគាត់គ្រាន់តែមើលតាមកញ្ចក់ គឺគាត់មើលដឹងថាតើមានអ្វីនៅខាងក្រោយគាត់ ឬក៏នៅពេលដែលគាត់ចង់បត់ឆ្វេង ឬក៏បត់ស្ដាំ គាត់អាចមើលកញ្ចក់ដែលនៅក្បែរចង្កូតម៉ូតូបាន អញ្ចឹងគាត់អត់ចាំបាច់ងាកក្រោយទេ ព្រោះថាការងាកក្រោយ នៅពេលដែលយើងជិះម៉ូតូ គឺវាអាចបង្កឲ្យយើងមានគ្រោះថ្នាក់បាន គឺវាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ព្រោះពេលខ្លះ នៅពេលដែលយើងងាកក្រោយ គឺយើងអត់អាចឃើញអ្វីនៅខាងមុខនោះទេ ដូច្នេះយើងអាចរេចង្កូតម៉ូតូទៅប៉ះអ្នកដទៃ ឬក៏ទៅប៉ះម៉ូតូផ្សេងទៀត ឬក៏ទៅប៉ះឡាន ឬក៏ទៅប៉ះឡានដែលធ្វើដំណើរស្របទិសគ្នា អញ្ចឹងយើងអាចប៉ះឡានដែលធ្វើដំណើរស្របទិសគ្នាបាន ដូច្នេះយើង[មើល]គ្រាន់តែមើលកញ្ចក់ វាងាយស្រួលជាងការងាកមើលខាងក្រោយ ព្រោះវាអាចកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បាន។ អញ្ចឹងបុរសម្នាក់ហ្នឹង គាត់ពាក់មួកសុវត្ថិភាពការពារក្បាលរបស់គាត់ផងដែរ អញ្ចឹងជាទូទៅការពាក់មួកសុវត្ថិភាព គឺអាចការពារក្បាលរបស់យើង នៅពេលដែលយើងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ហើយម្យ៉ាងវិញទៀត ប្រសិនបើយើងជិះម៉ូតូអត់ពាក់មួកសុវត្ថិភាពទេ នោះប៉ូលិសនឹងផាកយើងជាមិនខាន ដោយសារតែវាខុសទៅនឹងច្បាប់ចរាចរណ៍ អញ្ចឹងនៅពេលដែលយើងជិះម៉ូតូ យើងត្រូវមានកញ្ចក់មើលក្រោយនិងពាក់មួកសុវត្ថិភាពឲ្យជាប់ជានិច្ច ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាពផង និងដើម្បីគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ផង ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺបុរសម្នាក់នេះ គាត់ ប្រហែលជាគាត់ប្រញាប់ទៅកន្លែងណាមួយ អាចគាត់ណាត់ជាមួយនឹងមិត្តភក្តិរបស់គាត់ ដើម្បីទៅកន្លែងនិយាយគ្នាលេង ឬក៏គាត់ប្រញាប់ទៅកន្លែងណាមួយ អញ្ចឹងយើងឃើញគាត់ជិះម៉ូតូយ៉ាងលឿន ដែលការជិះម៉ូតូលឿនគឺវាអត់មានសុវត្ថិភាពទេ គឺវាងាយនឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ខ្លាំងណាស់ អញ្ចឹងប្រសិនបើយើងធ្វើដំណើរ យើងត្រូវធ្វើដំណើរដោយល្មមៗ ដោយមិនត្រូវបើកលឿនពេក ឬក៏មិនត្រូវបើកយឺតពេកនោះទេ ព្រោះនៅពេលដែលយើងបើកលឿនពេក វាងាយស្រួលនឹងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងបើកយឺតពេក វាអាចធ្វើឲ្យស្ទះចរាចរណ៍បាន បានន័យថាអ្នកដទៃដែលនៅពីក្រោយ គឺគាត់អត់អាចទៅមុខបានលឿន ដូច្នេះវាធ្វើឲ្យស្ទះចរាចរណ៍គេនៅខាងក្រោយ។

Khmer New Year (Sakanan) — 02


ចូលដល់រូបភាពទី ២ នៅក្នុងរូបភាពទី ២ យើងឃើញមានមនុស្សបីនាក់ បាទ មនុស្សបីនាក់ ដែលជាគ្រួសារតែមួយ បាទ មនុស្សបីនាក់ ដែលជាគ្រួសារតែមួយ ដែលនៅខាងមុខគេ គឺជាបុរសម្នាក់ ដែលគាត់មានអាយុប្រហែលជា ៤០ ឆ្នាំ បាទ គាត់មានអាយុប្រហែលជា ៤០ ឆ្នាំ គាត់ពាក់អាវក្រណាត់ សាច់ក្រណាត់ ដៃខ្លី អាវគាត់ពណ៌ស្វាយ គាត់ស្លៀកខោជើងវែង ប៉ុន្តែមិនមានពាក់ស្បែកជើងនោះទេ បាទ ហើយគាត់ស្លៀកខោជើងវែងពណ៌ស នៅនឹងដៃរបស់គាត់ គឺកាន់ស្លាដក់មួយ នៅនឹងដៃកាន់ស្លាដក់ ស្លាដក់គឺជាថាសមួយដែលគេដាក់នូវចង្ហាន់ ក៏ដូចជាវត្ថុផ្សេងៗសម្រាប់ប្រគេនព្រះសង្ឃ ដែលនៅក្នុងនោះមានដូចជាស្ករស មានដូចជាតែ មានដូចជាធូប និងមានដូចជាទៀនជាដើម។ អញ្ចឹងគេរៀបចំវត្ថុទាំងអស់នោះដាក់នៅលើថាស បន្ទាប់មកគេខ្ចប់ដោយថង់មួយ គេខ្ចប់ដោយថង់មួយ ដែលយើងហៅថាស្លាដក់។ នៅខាងក្រោយបុរសម្នាក់នោះគឺមាននារីម្នាក់ បាទ គាត់អាយុប្រហែលជាខ្ទង់ ៤០ ឆ្នាំដូចគ្នា គាត់ប្រហែលជាប្រពន្ធរបស់បុរសម្នាក់នោះ បាទ នារីម្នាក់នោះ គាត់ពាក់អាវប៉ាក់ គាត់ពាក់អាវប៉ាក់ពណ៌ស និងស្លៀកសំពត់ហូលឬក៏ផាមួងពណ៌ប្រផេះ ដើរដោយមិនមានពាក់ស្បែកជើងនោះទេ។ អញ្ចឹងជាទូទៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅពេលដែលចូលឆ្នាំខ្មែរ គេតែងតែទៅវត្ត ហើយទៅវត្ត នារីដែល នៅក្នុងប្រជាជនកម្ពុជាដែលជានារី គឺគាត់តែងតែស្លៀកពាក់ខោអាវប្រពៃណី ឬក៏សម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណី ដែលសម្លៀកបំពាក់ទាំងនោះមានដូចជាអាវប៉ាក់ ហូល ផាមួងជាដើម អញ្ចឹងនារីម្នាក់នេះ គាត់ពាក់អាវប៉ាក់និងហូលឬក៏ផាមួង ដើរនៅក្រោយប្តីរបស់គាត់។ ចំណែកនៅខាងក្រោយនារីម្នាក់នោះគឺមានក្មេងប្រុសម្នាក់ បាទ ក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គឺជាកូនរបស់អ្នកទាំងពីរដែលនៅខាងមុខ។ អញ្ចឹងក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ ដើរតាមខាងក្រោយនារីម្នាក់នោះ គឺក្មេងប្រុសម្នាក់នោះ គាត់ពាក់អាវដៃខ្លីពណ៌ស និងស្លៀកខោជើងខ្លីពណ៌សដែរ។ អញ្ចឹងគាត់ដើរមកវត្តជាមួយនឹងគ្រួសាររបស់គាត់ គាត់ដើរមកវត្តជាមួយនឹងឪពុកម្ដាយរបស់គាត់ បាទ ជាទូទៅ នៅពេលដែលយើងដើរចូលវត្ត យើងមិនត្រូវពាក់មួកនោះទេ យើងត្រូវដោះមួកចេញ ព្រោះជាសុជីវធម៌ អញ្ចឹងដើម្បីរក្សាសុជីវធម៌ ព្រោះនៅប្រទេសកម្ពុជាយើងប្រកាន់នូវសុជីវធម៌ជាធំ ដូច្នេះនៅពេលដែលយើងចូលវត្ត យើងមិនត្រូវពាក់មួកនោះទេ។ ហើយមួយវិញទៀត នៅពេលដែលយើងចូលព្រះវិហារ យើងត្រូវដោះស្បែកជើង បាទ ព្រោះព្រះវិហារគឺជាកន្លែងដាក់ព្រះពុទ្ធបដិមា អញ្ចឹងយើងមិនអាចពាក់ស្បែកជើងចូលនោះទេ យើងត្រូវតែគោរព។ ជាក់ស្ដែងដូចជានៅក្នុងរូបភាពទី ២ នេះ គឺមនុស្សទាំងបីនាក់ គាត់កំពុងតែដើរទៅកាន់ព្រះវិហារ ដូច្នេះយើងមិនមានឃើញគាត់ពាក់មួក ឬក៏ពាក់ស្បែកជើងនោះទេ ព្រោះគាត់ត្រូវរក្សាសុជីវធម៌ និងគោរពទៅដល់ព្រះពុទ្ធបដិមា ដែលនៅក្នុងព្រះវិហារ។

Cold Season (Sakanan) — 13


ចូលដល់រូបភាពទី ១៣ នៅក្នុងរូបភាពទី ១៣ យើងឃើញថា វាគឺជាពេលថ្ងៃត្រង់ ព្រោះថាអម្បាញ់មិញយើងឃើញថា ឃើញម៉ោងវា ១២ កន្លះ ឬក៏ ១២ សែសិប។ អញ្ចឹង ១២ សែសិប គឺលើស ១០ នាទី យើង ១២ កន្លះ គឺ ១២ សាមសិបនាទី។ អញ្ចឹងប្រសិនបើម៉ោង ១២ សាមសិបនាទី គឺយើងហៅ ១២ កន្លះ ក៏ប៉ុន្តែអម្បាញ់មិញ គឺម៉ោង ១២ និងសែសិបនាទី បាទ។ អញ្ចឹងម៉ោង ១២ និងសែសិបនាទី គឺជាពេលវេលាមួយដែលកូនសិស្សចេញពីរៀន។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានសាលាខ្លះគឺកូនសិស្សនឹងរៀនព្រឹកផង ល្ងាចផង បាទ។ ប៉ុន្តែនៅសាលាខ្លះគឺគេរៀនតែមួយព្រឹកនោះទេ។ ដូច្នេះនៅសាលារៀន គេចូលរៀនម៉ោង ៧ ព្រឹក និងចេញម៉ោង ១១។ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់តែសាលាដែលគេបង្រៀនពីរវេន បាទ គឺព្រឹក ល្ងាច គឺគេចូលម៉ោង ៧ ចេញម៉ោង ១១ និងចូលម៉ោង ១ ចេញម៉ោង ៥។ ដូច្នេះនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺយើងអាចនិយាយថា សិស្សគឺដល់ពេលសម្រាកញ៉ាំបាយនៅពេលថ្ងៃត្រង់។ អញ្ចឹង ពួកគាត់ចេញពីសាលារៀន។ យើងឃើញនៅក្នុងនេះ យើងឃើញនៅក្នុងរូបភាពនេះ គឺមានសាលារៀនមួយ បាទ មានអគារសាលារៀនមួយ ដែលនៅក្នុងនោះ គឺយើងឃើញមានពីរជាន់ អគារនោះគឺពីរជាន់ បាទ ហើយមានប្រាំមួយបន្ទប់។ អញ្ចឹង មានថ្នាក់រៀនចំនួនប្រាំមួយបន្ទប់។ ហើយនៅលើអគារនោះ យើងឃើញមានព្រះអាទិត្យចំនួនមួយ អញ្ចឹងបានន័យថា ព្រះអាទិត្យរះនៅកម្ពស់ថ្ងៃត្រង់ បាទ អញ្ចឹងគឺជាពេលវេលាថ្ងៃត្រង់។ ហើយយើងឃើញមានសិស្សជាច្រើន គាត់បានដើរចេញពីអគារសាលានោះ។ អញ្ចឹងបានន័យថាដល់ម៉ោងដែលគាត់សម្រាក ដូច្នេះគាត់ត្រូវដើរចេញពីអគារទៅផ្ទះ ឬក៏ទៅកន្លែងញ៉ាំបាយ។ បាទ សិស្សខ្លះដែលមានផ្ទះជិតគឺគាត់ទៅផ្ទះរបស់គាត់ ចំណែកឯសិស្សដែលមានផ្ទះឆ្ងាយ គឺគាត់ទៅកន្លែងញ៉ាំបាយ ឬក៏គេហៅថាអាហារដ្ឋាន។ អញ្ចឹងជាទូទៅសាលានីមួយៗតែងតែមានអាហារដ្ឋានរបស់គេ សម្រាប់ឲ្យសិស្សានុសិស្សចូលញ៉ាំអាហារ។ យើងឃើញនៅពីមុខអគារនេះ គឺមានដងទង់ជាតិមួយ បាទ អញ្ចឹងបង្គោលខ្ពស់មួយនោះ គេហៅថាដងទង់ជាតិ ដែលយើងឃើញមានទង់ជាតិចងនៅដងបង្គោលនោះ កំពុងតែបក់រវិចៗ។ អញ្ចឹងទង់ជាតិគឺដាក់នៅគ្រប់សាលាតែម្ដង។ ហើយជាទូទៅមុនពេលចូលរៀន គឺសិស្សទាំងអស់ត្រូវតែគោរពទង់ជាតិ គឺយើងត្រូវបង្ហូតទង់ជាតិឡើងដោយច្រៀងចម្រៀងជាតិ ដូចជានៅក្នុងសាលានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺពេលព្រឹកម៉ោង ៧ នៅពេលដែលសិស្សចូលដល់សាលាអស់ គឺសិស្សទាំងអស់ ត្រូវមកតម្រង់ជួរគ្នានៅក្បែរទង់ជាតិ ដើម្បីច្រៀងភ្លេង ច្រៀងបទភ្លេងជាតិ ហើយបង្ហូតទង់ជាតិឡើងលើនៅពេលព្រឹក។ អញ្ចឹងបទភ្លេងជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺមានចំណងជើងថាបទនគររាជ។ អញ្ចឹងគឺយើងតែងតែច្រៀង ដើម្បីបង្ហូតទង់ជាតិឡើងលើនៅពេលព្រឹក។ ហើយបន្ទាប់មក នៅពេលដែលសិស្សចេញពីរៀននៅពេលល្ងាច គឺយើងត្រូវបង្ហូតទង់ជាតិចុះវិញ ដោយច្រៀងបទនគររាជដដែល។ អញ្ចឹងនៅគ្រប់សាលាទាំងអស់ គឺត្រូវបង្ហូតទង់ជាតិពីរដង ទីមួយគឺនៅពេលព្រឹកម៉ោង ៧ និងទីពីរនៅពេលល្ងាចម៉ោង ៥ ឬក៏នៅពេលរសៀល។