Khmer	Pronunciation	English/Notes	#occ
គួរ	kuə	1. should, ought to 2. to be worthy of (often marks phrases equivalent to Eng. adjectives in -able/-ible) 3. to be correct, proper, suitable, fitting	9/8

Link to overview page
Link to dictionary

Asking for help 1 — Cultural note

នៅផ្ទះម្ដាយទីទៃ នៅព្រៃម្ដាយតែមួយ — គឺជាសុភាសិតដែលជនជាតិខ្មែរតែងតែនិយាយ។
វាមានន័យថា ពេលនៅផ្ទះ យើងមានគ្រួសារផ្សេងៗគ្នាមែន តែពេលនៅក្រៅផ្ទះ យើងគួរជួយគ្នាទៅវិញទៅមកឲ្យដូចជាបងប្អូនបង្កើតគ្នាអីចឹងដែរ។

Receiving/welcoming visitors and paying visits to others — Cultural notes

នៅខ្មែរ ការទៅលេងផ្ទះនរណាម្នាក់ដោយមិនប្រាប់មុនមិនមែនជាការខុសឆ្គងអ្វីនោះទេ។ ប៉ុន្តែ ដើម្បីកុំឲ្យទៅខក ឬ ពិបាកដល់ម្ចាស់ផ្ទះ គេគួរតែទូរស័ព្ទទៅសួរម្ចាស់ផ្ទះជាមុនសិន។ នៅពេលមានភ្ញៀវមកលេង ម្ចាស់ផ្ទះគួរទទួលដោយលើកទឹកឬភេសជ្ជៈផ្សេងៗមកជូនភ្ញៀវ ប្រសិនបើចំម៉ោងបាយ គួរហៅភ្ញៀវពិសាបាយជាការគួរសម។

Making excuses — Cultural note

មានទម្លាប់អាក្រក់មួយចំនួននៅខ្មែរ។ អ្នកខ្លះអាចនឹងទទួលសន្យាធ្វើនូវអ្វីដែលខ្លួនមិនចង់ធ្វើ ប៉ុន្តែតាមពិតមិនចាប់ផ្ដើមធ្វើទាល់តែសោះ ហើយទុកចោលរហូត។ រហូតដល់ពេលទាក់ទងទៅសួរ ឆ្លើយលេសនេះលេសនោះ។ ដូច្នេះ មិនគួរទុកចិត្តលើការសន្យារបស់គេពេកទេ ត្រូវនិយាយគ្នាមុនដោយកំណត់ថ្ងៃឲ្យបានច្បាស់លាស់និងត្រូវទាក់ទងសួរបញ្ជាក់នៅពេលក្រោយ។

Expressing pain — Cultural note

ជនជាតិខ្មែរមួយចំនួនជឿថា នៅពេលមុតដៃ ត្រូវយកសំបុកពីងពាងមកបិទនៅនឹងមុខរបួស ទើបអាចឃាត់ឈាមបានលឿន។ ប៉ុន្តែ បើតាមវិជ្ជាពេទ្យ សំបុកពីងពាងកខ្វក់ណាស់ អាចធ្វើឲ្យឆ្លងមេរោគចូលទៅក្នុងមុខរបួស។ អញ្ចឹងហើយ មិនគួរយកសំបុកពីងពាងមកបិទនៅនឹងមុខរបួសមុតដែលកំពុងចេញឈាមនោះទេ។ គឺត្រូវលាងនឹងទឹកឲ្យស្អាតសិន រួចហើយប្រើអាល់កុលដើម្បីសម្លាប់មេរោគ។

Introducing someone else to others — Dialogue

ពេលដែលអ្នកចង់ណែនាំមិត្តភក្តិឲ្យស្គាល់គ្នា ឬពេលដែលអ្នកត្រូវបានគេណែនាំឲ្យស្គាល់ តើអ្នកគួរនិយាយបែបណា?
បូរ៉ា៖ អេ ធារី! ទៅណាហ្នឹង?
ធារី៖ អូ បងបូរ៉ា! ខ្ញុំទៅញ៉ាំអីជាមួយពួកម៉ាកបន្តិច។
ធារី៖ អូ ខ្ញុំណែនាំឲ្យស្គាល់។ បងបូរ៉ា នេះតារា ពួកម៉ាកខ្ញុំនៅសាលា។
តារា៖ ជម្រាបសួរបង។
បូរ៉ា៖ ជម្រាបសួរតារា/អូន។ ខ្ញុំបងប្អូនជីដូនមួយរបស់ធារី។ រីករាយដែលបានស្គាល់។
តារា៖ អរគុណបង/បាទបង រីករាយដែលបានស្គាល់បងដែរ។

Saying “I don’t understand” — Cultural note

ជាទូទៅ ការសួរបញ្ជាក់ក្រោយការពន្យល់អ្វីមួយថា “តើអ្នកយល់ទេ?” មិនមែនជាការគួរសមប៉ុន្មានទេ។ ការគួរសមបំផុត គឺ ក្រោយពេលពន្យល់អ្វីមួយ គួរនៅស្ងៀម និងញញឹមទៅកាន់ដៃគូសន្ទនា។ ពិតប្រាកដណាស់ ការធ្វើបែបនេះ យើងមិនដឹងប្រាកដថា ដៃគូសន្ទនាពិតជាយល់អ្វីដែលយើងបាននិយាយ ឬពន្យល់នោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្នុងករណីដែលមានអ្នកសុំការពន្យល់ (= ចង់ឲ្យយើងពន្យល់) ដូចជាពន្យល់មេរៀន ឬរបៀបប្រើអ្វីមួយ ការសួរបញ្ជាក់ច្រើនដងដូចជា “ត្រង់ហ្នឹង/កន្លែងហ្នឹង យល់អត់?” ជាការធម្មតា។

Introducing oneself to others — Cultural note

នៅប្រទេសកម្ពុជា ការណែនាំខ្លួនឯងចំពោះមនុស្សទើបតែជួបគ្នាដំបូង ផ្ដើមឡើងដោយពាក្យថា សួស្ដី (អាយុប្រហែលគ្នា មិនចាំបាច់លើកដៃសំពះទេ) ឬពាក្យថា ជម្រាបសួរ (អាយុមើលទៅច្រើនជាង គួរលើកដៃសំពះផងដែរ)។ បន្ទាប់មក ភាគច្រើនណែនាំខ្លួនដោយខ្លីបំផុត គឺគ្រាន់តែប្រាប់ឈ្មោះតែប៉ុណ្ណោះ (ករណីណែនាំខ្លួនទៅកាន់មនុស្សតែម្នាក់ ឬតិចនាក់ ហើយពេលវេលាតិច) ឬក៏បន្ថែមដោយស្រុកកំណើត និងមុខរបរសព្វថ្ងៃ គឺថា ខ្ញុំឈ្មោះ ... ស្រុកកំណើតនៅ ... រាល់ថ្ងៃរៀន/ធ្វើការនៅ ... (ករណីណែនាំខ្លួនទៅកាន់មនុស្សច្រើន ឬគេឲ្យពេលវេលាច្រើនសម្រាប់ណែនាំ)។ គឺថាយើងមិនចាំបាច់ត្រូវរៀបរាប់ព័ត៌មានច្រើនអំពីខ្លួនឯងតាំងពីដំបូងឡើយ គឺរង់ចាំឆ្លើយនឹងសំណួររបស់គូសន្ទនា ដូចជា
⎯ ផ្ទះនៅណាដែរ?
⎯ អាយុប៉ុន្មានហើយ? (ដើម្បីដឹងថាអាយុបងឬប្អូន)
⎯ ចំណង់ចំណូលចិត្តអីគេ?
ជាដើម។ ចំពោះការណែនាំខ្លួននៅកន្លែងធ្វើការ ភាគច្រើន យើងតែងតែប្រាប់ឈ្មោះផ្នែកដែលខ្លួននៅ បន្ទាប់ពីប្រាប់ឈ្មោះ គឺថា ខ្ញុំឈ្មោះ ... នៅផ្នែក ...។

Fried Rice (Sakanan) — 03

បន្ទាប់មកទៀតរូបភាពទី ៣ រូបភាពទី ៣ គឺជារូបភាពកែវទឹកកកមួយកែវ ដែលយើងឃើញកែវទឹកកកនោះ គឺយើងឃើញមានទុយោមួយ ឬក៏បំពង់បឺតមួយនៅក្នុងកែវនោះ ហើយមានទឹកកកនៅក្នុងកែវផងដែរ អញ្ចឹងជាទូទៅនៅពេលដែលយើងទៅញ៉ាំហាង នៅ ទៅញ៉ាំអាហារនៅក្នុងហាង ឬក៏នៅក្នុងតូបផ្សេងៗ ឬក៏ជាតូបដែលនៅចិញ្ចើមផ្លូវជាដើម នៅក្នុងកែវគឺគេតែងតែដាក់ទឹកកក ព្រោះភាគច្រើន គឺ នៅពេលដែលញ៉ាំហើយ យើងត្រូវការញ៉ាំទឹកដែលត្រជាក់ៗ ដូច្នេះនៅពេលដែលយើងដាក់ទឹកកក ហើយយើងលាយជាមួយទឹក ឬក៏លាយជាមួយភេសជ្ជៈផ្សេងៗ គឺវាធ្វើឲ្យទឹក ឬក៏ភេសជ្ជៈនោះត្រជាក់ អញ្ចឹងវាមានរសជាតិកាន់តែឆ្ងាញ់ ដូច្នេះហើយទើបគេដាក់ទឹកកកនៅក្នុងកែវដែលមានបំពង់បឺត ដោយជាទូទៅដោយសារតែកែវ គឺប្រើប្រាស់ដោយមនុស្សច្រើន អញ្ចឹងយើងអត់គួរញ៉ាំផ្ទាល់ទៅនឹងមាត់កែវនោះទេ ដូច្នេះហើយអ្នកលក់គាត់ប្រើប្រាស់បំពង់បឺតឬក៏ទុយោ ព្រោះនៅពេលដែលយើងប្រើបំពង់បឺត ឬក៏ទុយោរួច អ្នកលក់នឹងបោះចោលទុយោនោះ ដូច្នេះនៅពេលដែលយើងញ៉ាំនូវផ្ទាល់មាត់កែវ គឺវាអត់ស្អាត ព្រោះពេលខ្លះកែវនោះគឺប្រើប្រាស់ដោយមនុស្សច្រើន អញ្ចឹងយើងអត់ដឹងថាមានជំងឺអីខ្លះទេនៅមាត់កែវ ដូច្នេះយើងត្រូវប្រើបំពង់បឺត ដើម្បីរក្សាអនាម័យផងដែរ ដែលជាក់ស្ដែងនៅក្នុងរូបភាពទី ៣ នេះ គឺអ្នកលក់ គាត់ឲ្យកែវ ដែលមានបំពង់បឺត ទៅដល់នារី ដែលជាអតិថិជនរបស់គាត់។