Basic vocabulary — Page 24 — Series B, pictures 18-20: to dance


18
เขากำลังเฮ็ดหญัง กะมีคนสองคนเนาะ พุหญิงกับพุซาย เขากำลังลำอยู่
ใส่ซุดไทยพุ้นแหล้ว ใส่ซุดลำ เขากำลังสิลำอยู่
จักว่าเขาลำเฮ็ดหญัง เขาอาดสิสะแดง หลือว่าโซในงานต่างๆ กะได้ เขากะเลยลำ
ลำงามวะสั้นพุ้นแหล้ว ญกมือซ้าย ญกมือขวา ลำหน้าลำหลังอยู่

19
เขากำลังเฮ็ดหญัง อันนี้เขากำลังลำคือกัน
เขาอาดสิสะแดงกานลำในซุดต่างๆ หลือว่าในพากของพากเจ้าของเนาะ กะสิเป็นกานสะแดง จักว่าอันนี้เป็นกานลำของพากอี่หยัง หลือว่ากานสะแดงของพากอี่หยังเนาะ
กะมีคนสามคน เป็นพุหญิงสามคน ใส่ซุดคือกัน กำลังลำคือกัน ท่าทางเดียวกัน อาดสิเป็นท่าลำที่พ้อมเพียงกัน หลือว่าคือกันกะได้เนาะ

20
เขากำลังเฮ็ดหญัง กะมีคนสามคนเนาะ พุซายสองคน พุหญิงพุหนึ่ง เขากำลังเต้นกัน
จักว่าเขาเต้นเพงอี่หยังหละ เต้นซ้ายเต้นขวา โญกหน้าโญกหลัง จักว่าเขาเต้นเพงอี่หยังเนาะ เฮากะบ่ฮู้
จักว่าเขาเต้นเพง หลือว่าเต้นในสะถานะกานอี่หยัง เขาอาดสิปาตี้กัน หลือว่าสังสันกัน อาดสิมีความสุขหลาย กะเลยพากันเต้น พากันญ้อนใส่เพงเนาะ

Link to overview page
Link to dictionary

IsaanPronunciationTonesThaiEnglish/Notes
เขา khao M เขา personal pronoun: he, she
กำลัง gam-laŋ M-HR กำลัง auxiliary indicating continuous or progressive action
เฮ็ด het H ทำ to do, to make
หญัง ɲaŋ M อะไร, เป็นหญัง = ทำไม 1. what {เขากำลังเฮ็ดหญัง = What is he doing?} {ธูปเอาไว้เฮ็ดหญัง = What are incense sticks for?}
2. something, anything, (nothing)
3. เป็นหญัง[...]คือ in initial position: why {เป็นหญังเขาคือใส่บักพิกลงไปในกวยเตียว = Why is he putting chili in [his] noodle soup?} {เป็นหญังหน้าต่างมันคือเปิด = Why is the window open?} {เป็นหญังมันคือมีควนไฟ = Why is there smoke?}
กะ ga M ก็ 1. then, consequently
2. also
มี mi: HR มี 1. to have
2. there is
คน khon HR คน person, people
สอง sɔ:ŋ M สอง two
เนาะ H เนาะ final particle: makes the statement softer, looking for agreement
พุหญิง phu-ɲiŋ H-M ผู้หญิง woman, female
กับ gap M กับ 1. and {ลุงกับป้า = uncle and aunt} {กวยเตียวหมูกับกวยเตียวไก่ = noodle soup with pork and noodle soup with chicken}
2. with, to {ค้ายๆ กับคำว่า ... = similar to the word ...}
3. prefix in front of foods {กับเข้า = side dishes eaten with rice} {เขากินกับกวยเตียว = he's eating noodle soup}
พุซาย phu-sa:i H-HR ผู้ชาย man, male
ลำ lam HR รำ to dance
อยู่ yu: H อยู่ 1. to be (located) at
2. yet, still
3. auxiliary indicating continuous or progressive action {ทอดปาอยู่ในกะทะ = (in the process of) frying a fish in the pan} {แม่กำลังเมี้ยนเฮียนอยู่ = mother is cleaning/tidying up the house}
ใส่ sai H ใส่ 1. to put something in/on {เขาใส่บักพิกในกวยเตียวหลาย = he's putting a lot of chili in his noodle soup} {เขาบีบยาสีฟันใส่แปงสีฟัน = he squeezes toothpaste on the toothbrush} {ก่องเอาไว้ใส่ของ = boxes are there to put stuff in}
2. to wear (clothes) {เขาใส่เสี้ยแขนญาว = he's wearing a long-sleeve}
3. directed at {เอิ้นใส่กัน = to call each other/to say to each other} {หมามันเห่าใส่แมว = the dog barks at the cat} {ล้องเพงใส่ไม = to sing into the microphone} {เขากำลังซี้มือไปใส่พุซาย = she's pointing at the man}
ซุด sut H ชุด dress, uniform {ซุดนักเลียน = school uniform}
Notes: pronunciation: also realized as ชุด
ไทย tha:i HR ไทย Thai {ปะเทดไทย = Thailand} {คนไทย = Thai (person)}
พุ้นแหล้ว phun-lɛ:o HF-LF นู่นแหละ auxiliary for emphasis at the end of a phrase
Notes: variant of พุ้นหละ
สิ si M จะ future tense auxiliary {เขากำลังสิตื่น = he's about to wake up} {สิไปตะหลาด = [I'm] going to the market}
จัก jak M จัก 1. answer to a question: [I] don't know, don't know exactly, [I'm] not sure {พุซายคนนี้เขาเถ้าไป่ จัก จักเถ้าหลือบ่เถ้า เบิ่งบ่ค่อยออก = Is this man here already old? I don't know. I can't see clearly whether he's old or not.} {เขาเว้ากันอยู่ใส จักคือกัน = Where are they talking? I don't know either.}
2. exact(ly), what exactly {จักต้มอี่หยังกะบ่ฮู้ = I don't know what (exactly) he is cooking} {บ่ลู้คือกันจักปาอี่หยัง = I don't know either what kind of fish this is}
3. how much/many? {ต้นไม้มีจักต้น = How many trees are there?} {ตอนนี้จักโมงแล้ว = What time is it now?} {มือของเฮานี้สิมีจักนิ้ว = How many fingers do our hands have?}
4. a bit, a little bit {จักหน่อย/จักหน่อยหนึ่ง = a bit, a little bit}
ว่า wa: H ว่า 1. that, as {คำว่า X = the word X}
2. to say
อาด a:t LF อาจ 1. might, may, will
2. likely
สะแดง sa-dɛ:ŋ M-M แสดง show, play, perform
หลือ lʉ: M หรือ or
โซ so: HR โชว์ show
Notes: pronunciation: also realized as โช
ใน nai HR ใน in, within
งาน ŋa:n HR งาน 1. task, work
2. festival, ceremony
ต่างๆ ta:ŋ-ta:ŋ H-H ต่างๆ different, various
ได้ dai HF ได้ 1. can
2. to get, to obtain
3. before verb: indicating past tense
4. บ่ได้ + verb: not
เลย lə:i HR เลย 1. futher on, beyond, past {เข็มน้อยเลยเลขสิบสองไป = the minute hand has passed number twelve}
2. too much
3. at all
4. definitively
5. completely, utterly
งาม ŋa:m HR สวย beautiful, handsome, splendid
วะสั้น wa-san H-LF มากๆ, เร็วๆ emphasizes or adds a sense of urgency
Notes: translation to be verified
ญก ɲok H ยก 1. to raise {ญกมือขึ้น = to raise the hand} {ญกโตอย่าง = to give an example}
2. to lift {เขากำลังญกก้อนหินขึ้น = he's lifting up the stone}
มือ mʉ: HR มือ 1. hand
2. front leg/paw (e.g., of a cat)
ซ้าย sa:i HF ซ้าย left
ขวา khwa: M ขวา right
หน้า na: LF หน้า 1. front {ปะตูหน้า = front door}
2. face {เขากำลังล้างหน้า = he's washing his face}
3. auxiliary: conditional tense {เขาหน้าสิเป็นพุบ่าวพุสาวกัน = they are probably groom and bride} {กะหน้าสิส้มอยู่ = it's likely to be sour}
4. season {หน้าฮ้อน = hot season}
5. page
6. clf. for pages {เฮาอ่านฮอดหน้านั้นแล้ว = we've read until this page}
หลัง laŋ M หลัง 1. back, after
2. back (of body) {ขี่หลังควย = to ride on a water buffalo}
3. clf. for houses {บ้านหลังใหญ่ = a large house} {เฮียนไม้หลังเก่า = an old wooden house}
อัน an M อัน 1. thing, object
2. general clf. for objects
นี้ ni: HF นี้ 1. this
2. here
คือกัน khʉ:-gan HR-M เหมือนกัน 1. also, likewise, similarly {ยินดีที่ได้ฮู้จักคือกันคับ = Nice to meet you too!}
2. in negative sentences: either {บ่ลู้คือกัน = I don't know either} {จักคือกัน = I don't know (either)}
กาน ga:n M การ prefix indicating the action of ...
พาก pha:k HF ภาค part {พากอี่สาน = Isaan (as a region)} {พากกาง = Central Thailand}
ของ khɔ:ŋ M ของ of, belonging to
เจ้าของ jao-khɔ:ŋ HF-M เจ้าของ 1. personal pronoun: oneself
2. owner
เป็น pen M เป็น 1. to be, to exist
2. to be able to
3. to suffer, sth. happens to
4. เป็นหญัง[...]คือ in initial position: why? {เป็นหญังเขากะคือแปงฟัน = Why is he brushing his teeth?} {เป็นหญังเคี่ยงบินมันคือสิตก = Why is the airplane falling down?}
อี่หยัง i:-yaŋ H-M อะไร 1. what {นี้คืออี่หยัง = What is this?} {มื้อนี้เจ้าเฮ็ดอี่หยัง = What are you doing today?} {กินเข้างายกับอี่หยัง = What did you have for breakfast?}
2. something, anything, (in negations) nothing {บ่ต้องเฮ็ดอี่หยังอีกเลยนอกจากใส่ปุย = [we] don't need to do anything besides adding fertilizer}
สาม sa:m M สาม three
ท่าทาง tha:-tha:ŋ H-HR ท่าทาง 1. expression, look, manner
2. gesture
3. posture, appearance
เดียวกัน di:ao-gan M-M เดียวกัน same
ท่า tha: H ท่า posture, pose {ท่าลำ = dance pose}
ที่ thi: H ที่ 1. that, which {คนที่ยืนอยู่ฝั่งขวา = the person which is standing on the right = the person standing on the right} {เว้าคำที่บ่สุพาบ = to speak words which are impolite = to speak impolitely}
2. for ordinal numbers {ที่สาม = third}
พ้อมเพียง phɔ:m-phi:aŋ HF-HR พร้อมเพรียง together, in unison, in harmony
กัน gan M กัน mutual, each other, with another, together {เขากำลังนั่งเว้ากัน = they're sitting and talking} {เขาสองคนฮักกัน = they love each other} {ปาสองโตนี้ ใหญ่ห่างกันหลายบ่ = These two fish here, are they very different in size (from each other)?} {ต่างกัน = to be different (from each other)} {ก่องอันไหนหนักกว่ากัน = Which box is heavier (than the other(s))?}
พุ phu H ผู้ 1. person
2. clf. for people {พุหญิงพุหนึ่ง พุซายพุหนึ่ง = a woman, a man} {ซู่พุซู่คน = everybody} {พุหนึ่งโตจ่อยๆ พุหนึ่งโตบักอ้วนหนึ่ง = one person is slim, the other is fat}
Notes: pronunciation: also realized as พู่-
หนึ่ง nʉŋ H หนึ่ง 1. one
2. after adjective: intensifier {บักคักหนึ่ง = very much} {อันบักใหญ่หนึ่ง = very large}, or attenuates the meaning {กะดาดมันแผ่นน้อยๆ หนึ่ง = the piece of paper is [relatively] small}
เต้น ten HF เต้น to dance
เพง phe:ŋ HR เพลง 1. song
2. music
หละ la M แหละ, ล่ะ 1. auxiliary for emphasis at the end of a phrase
2. auxiliary to create a follow-up question: And what about ... ? {แล้วลดคันที่สองหละ = And what about the second car?}
โญก ɲo:k HF โยก to rock, sway, shake
เฮา hao HR เรา 1. personal pronoun: we
2. personal pronoun: I
บ่ bɔ: H ไม่ 1. no, not
2. question particle, transforming a statement into a question
Notes: spelling exception in line with common usage on social media
ฮู้ hu: HF รู้ 1. to know
2. to understand
Notes: equivalent to ลู้
สะถานะกาน sa-tha:-na-ga:n M-M-H-M สถานการณ์ situation
ปาตี้ pa:-ti: M-HF ปาร์ตี้ to party
สังสัน saŋ-san M-M สังสรรค์ to get together, to socialize
ความสุข khwa:m-suk HR-M ความสุข happiness
หลาย la:i M เยอะ, มาก many, much, very
พา pha: HR พา 1. to guide, to lead, to accompany {หมา: พามันไปเหล้น = dog: [I] took/brought him to play}
2. plural marker for verbs, to be doing sth. together {เขาพากันใส่ส้ง = they are all wearing trousers} {เขากำลังพากันเฮ็ดหญัง เขากำลังพากันส้างบ้านส้างเฮียน = What are they doing? They're building a house.}
ญ้อน ɲɔ:n HF อ่อนช้อย to move gently {พากันญ้อนใส่เพง = to move gently to the music}
Notes: translation to be confirmed